PATRIA

legion

W obliczu zagrożenia ze strony armii radzieckiej wojsko polskie szybko stanęło przed problemem braku samochodów pancernych mogących działać bezpośrednio na polu walki (używane dotąd lekkie pojazdy opancerzone były wysłużonymi maszynami zdobycznymi).
Problemem tym zajął się inżynier Tadeusz Tański, który po powrocie do kraju postanowił wykorzystać swoje zagraniczne doświadczenie z prac nad silnikami i opancerzeniem, aby stworzyć pierwszy polski samochód pancerny.
Podstawą stworzenia takiej konstrukcji stał się Ford T, głównie ze względu na liczne występowanie w kraju (zarówno przed wybuchem wojny, jak i zwłaszcza po jej zakończeniu z przybyłą do kraju armią generał Hallera) oraz dobre właściwości jezdne.
Projekt po uzyskaniu akceptacji szefa Sekcji Samochodowej MSWojsk., której inżynier Tański był cywilnym pracownikiem oraz gen. E. Gołogórskiego, ówczesnego wiceministra spraw wojskowych skierowany został do dalszej realizacji.
Powstały w jego wyniku w ciągu zaledwie dwóch tygodni prototyp w warszawskich zakładach spółki akcyjnej „Gerlach i Pulst” na zasadzie obudowania nieco zmodyfikowanego podwozia niemieckimi tarczami okopowymi, składowanymi w twierdzy Modlin po kilkudniowych próbach i poprawkach wprowadzono do budowy seryjnej.
Pierwsza partia przewidywana była na 8 samochodów zgrupowanych w jeden oddział.
Jednakże zła sytuacja na froncie sprawiła iż ukończone samochody pancerne od razu kierowano na front.
I tak już w lipcu, dwa pierwsze Fordy działały pod Ostrołęką, a potem Pułtuskiem i Zegrzem.
W dalszych miesiącach na front wysłano kolejne cztery wozy i całość oddziału podporządkowano 8 brygadzie jazdy, która następnie została włączona do nowopowstałej 5 armii pod dowództwem gen. Władysława Sikorskiego.
14 sierpnia ostatnie samochody pierwszej serii dotarły do wcześniejszych 6 maszyn skoncentrowanych w Plońsku, i stworzono z nich 1 kolumnę lekkich samochodów pancernych.
Odział wsparty dodatkowo od 16 sierpnia przez uzbrojony w armatę kalibru 76,2mm samochód Packard wyruszył na front uczestnicząc w odparciu natarcia armii bolszewickiej nad Wkrą.
Po odniesieniu zwycięstwa nad wojskami Frontu Zachodniego kolumna weszła następnie w skład 3 armii i tym razem skierowano ją na front wołyński z zadaniem rajdu na Kowel.
Mobilna grupa pod dowództwem mjr Bochenka, złożona z przewożonej na samochodach piechoty oraz kolumny lekkich samochodów pancernych wyruszyła 11 września 1920 roku do ponad 100 kilometrowego marszu podczas którego samochody pancerne Ford wsławiły się dużymi zasługami odnosząc swoje największe zwycięstwa.
Po zakończeniu wojny, w latach 20-tych,12 maszyn Ford rozdysponowano pomiędzy 4 szwadron w Grodnie (6 samochodów), 3 szwadron w Poznaniu (4 samochody), 2 szwadron w Warszawie (1 samochód) oraz Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu (1 samochód).
Następnie samochody były powoli wycofywane ze stanu.

Dane taktyczno-techniczne:

Masa: 1,2- 1,4 t.
Załoga: 2 ludzi
Wymiary: długość 325 cm, szerokość 155 cm. wysokość 173 cm, prześwit do 25 cm
Uzbrojenie: 1 lekki karabin maszynowy 7,92 mm, Maxim wz. 08/15, lub wz. 05/S
Pancerz: nitowany z płyt walcowanych grubości: przód, boki i tył 8 mm, góra 3 mm
Napęd: silnik gaźnikowy, 4-suwowy, rzędowy, 4-cylindrowy, Ford, o moc 22 KM, chłodzony cieczą.
Osiągi: moc jednostkowa 18,3-15,7 KM/T, prędkość 40-50 km/h, zasięg do 250 km Pokonywane przeszkody - brody głębokości 45 cm.

Źródło:
Janusz Magnuski "Polskie pojazdy pancerne - Samochód pancerny Ford"; Warszawa 1990

[link widoczny dla zalogowanych]

Budowa repliki...

W 2006 roku, pasjonaci – Michał Miazga oraz Andrzej Godlewski postanowili zbudować replikę samochodu pancernego Ford Tf-c.
13 sierpnia wspólnie z Muzeum Techniki w Warszawie odbyła się pierwsza prezentacja budowanego pojazdu...
Poniżej prezentujemy kilka zdjęć z zaawansowanych prac nad tym projektem.

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

Autor zdjęć: Michał Miazga